-
Aralık 29, 2021
- Müzik
Çoksesli müzik Türkiye’ye 1826’da gelmiş ve gelişimini sürdürmüştür.
1923’te kurulan Türkiye Cumhuriyeti, Fransız Devrimi’nin ilkelerinden yola çıkmıştır. Bu nedenle kültür ve eğitim politikaları ulusalcıdır.
Uluslararası ilk Türk bestecileri “Türk Beşleri” olarak adlandırılır. Bunlar, Cemal Reşit REY, Ulvi Cemal ERKİN, Hasan Ferid ALNAR, Ahmet Adnan SAYGUN ve Necil Kazım AKSES’dir. Bu besteciler, kendilerinden sonra gelen bestecilere de rehberlik etmiştir. Bu bestecilerin eserlerindeki armonik ve ritmsel yenilikler klasik müziğe renk katmıştır.
Cemal Reşit REY (1904-1985): Kudüs’te doğan sanatçı, müziğe annesinden aldığı piyano dersleri ile başladı. Paris ve Cenevre Konservatuvarı’nda eğitim alan Cemal Reşit Rey, İstanbul’da pek çok orkestranın kuruculuğunu ve şefliğini yapmıştır. 1949-1960 yılları arasında orkestra şefi olarak dünyanın önemli sanat merkezlerinde konserler vermiştir. Besteciliğe 1926’da piyano ve şan için yazdığı 12 Anadolu Türküsü ile başlayan Rey, operetler, marşlar, koro eserleri, senfonik süitler, senfoniler, film müzikleri, keman, gitar ve piyano konçertoları yazmıştır. Sanatçı, İstanbul Belediye Konservatuvarı yaylı çalgılar orkestrası, İstanbul Şehir Orkestrası ve İstanbul Filarmoni Derneği’nin kurucusudur.
Ulvi Cemal ERKİN (1906-1972): Erkin, yedi yaşındayken İstanbul’da piyanist Adinolfi’den ders almaya başladı. Paris’teki Ecole Normale De Musique’den mezun olan Ulvi Cemal Erkin Ankara Devlet Opera Orkestrasını yönetmiştir. İyi bir piyanist olan besteci piyano ve büyük orkestra için eserler bestelemiştir. Dünyanın önemli orkestraları tarafından eserleri seslendirilen bestecinin en önemli eserlerinden bazıları Köçekçeler, Keman Konçertosu ve ikinci senfonisidir.
Hasan Ferid ALNAR (1906-1978): Alnar, küçük yaşlarda Kanun eğitimi almıştır. Alnar, Saadettin Arel’den armoni, Edgar Manas’tan kontrpuan dersleri aldı. Kanun virtüözü olan besteci Hasan Ferid Alnar, klasik müzik eğitimini Viyana Devlet Müzik Akademisi’nde almıştır. Ankara Devlet Konservatuvarı’nda kompozisyon öğretmenliği yapmıştır. Geleneksel Türk müziği kökenli bestecinin en önemli eserleri Kanun Konçertosu, Viyolonsel Konçertosu ve Prelüd ve İki Dans adlı eserleridir.
Ahmed Adnan SAYGUN (1907-1991): Paris Konservatuvarı’ndan mezun olan Saygun, Anadolu halk ezgilerinin çokseslendirilmesinde önemli eserler vermiştir. Macar besteci Bela Bartok Anadolu müziği hakkında kapsamlı araştırmalar yapmıştır. Türk Beşleri’nden besteci Ahmed Adnan Saygun da bu araştırmalarında Bartok’a eşlik etmiş ve halk ezgilerini derlemiştir. Avrupa’da yayınlanan araştırma kitapları vardır. Eserleri pek çok dünya orkestrası tarafından seslendiriliştir. En önemli eserlerinden biri de Yunus Emre Oratoryosu’dur.
Necil Kazım AKSES (1908-1999): Viyana Devlet Müzik ve Temsil Akademisi’nde eğitim alan Necil Kazım Akses öğretmenliğe önem vermiştir. Besteci, Bern ve Bonn Kültür Ataşeliği ve Ankara Devlet Opera ve Balesi müdürlüğü yapmıştır. Ton dışı müziğe yakın olan besteci senfonik süitler, operalar, konçertolar yazmıştır.